Güneş Lekeleri Nedir? Önlemek Mükün mü? Zararı var mı?

Bu yazı da bronz bir tenle kapattınız. Sonbahara ilk adımı attığımız şu günlerde bronz teninizle yazın geçirdiğiniz keyifli tatilin havasını atıyor olmalısınız. Ancak yaz günlerinin kötü hatırası güneş lekeleri ise özellikle biz kadınlarda çok da hoş bir duygu bırakmaz. Hepimizin başının derdi güneş lekeleri neden ortaya çıkar, nasıl korunulur, tedavi edilebilir mi? Hepsi bu yazıda...

Acısıyla tatlısıyla bir yaz mevsimini daha arkamızda bıraktık. Sarı sıcak günlerin yerini hafiften serin günlere bıraktığı Eylül ayıyla birlikte plajlarda geçirdiğimiz günler de daha öncekiler gibi hoş birer anı olarak hafızamıza yazıldı. Yaz günlerinin son demlerini yaşadığımız şu günlerde tenimizde kalan hafif bronzluk bize deniz kıyısında güneşlendiğimiz günleri hatırlatan bir anı olarak kaldı. Ancak plajlarda geçirdiğimiz günlerden kalan bir anı daha var ki bu tenimizdeki bronzluk kadar hoş bir tat bırakmaz. O da vücutlarımızın birer haritaya dönüşmesine neden olan güneş lekeleri...

Yaz tatillerinin ardından vücudumuzda oluşan ve çile benzeyen güneş lekelerinin oluşumu konrsunda bugüne kadar çeşitli “plaj efsaneleri” duymuşuzdur. Kimine göre denizden çıktıktan sonra kurulanmazsak bu lekeler oluşur. Daha ilginç bir iddiaya göre ise nadiren ortaya çıkan bir rüzgar ıslak vücudumuza değdiğinde tenimizdeki su damlaları bu lekelerin ortaya çıkmasına neden olur. Biz diyoruz ki bu hurafelere inanmayın ve gelecek yaz vücudunuza yeni güneş lekelerinin eklenmemesi için şimdiden önleminizi alın.

Tıbbi terminolojide “solar lentigo” olarak adlandırılan güneş lekelerinin oluşumunda en büyük etken tabii ki adından da anlaşılacağı üzere güneş ışınları. Güneş lekelerinin, güneş hasarı oluşabilecek, beyaz tenli, zor bronzlaşan, kolay kızaran cilt tiplerinde daha sık rastlandığıdır, lekelerin güneşte aşırı kalan kişilerde ani yanmalar, soyulmalar ve kızarmaların tekrarı durumunda yıllar içinde ortaya çıktığını belirtiyor. Yine daha çok yaz mevsiminde ortaya çıkan çillenmeler ise bundan daha farklı bir özellik sergiliyor. “Efelid” olarak adlandırılan çiller, güneş lekelerinin aksine kalıtsal bir özellik. Çoğunlukla açık tenli bireylerde görülen çiller, güneş lekelerinden farklı olarak güneş ışınlarıyla koyulaşyor ve belirginleşiyor. Çözüm ise çok basit: Güneşten korunmak.
Güneşe çıkmayarak ya da yüksek faktörlü güneş koruyucuları kullanarak çillerin belirginleşmesinin önüne geçilebilir.

Yukarıda da söylediğimiz gibi güneş lekelerinin oluşumundaki en önemli etken güneş ışınları. İkincil ektenin ise cilt tipi olduğuna dikkat etmek gerekir. Cilt tipleri beyaz tenlilerden zencilere 6 tipte ele alınıyor: “Açık tenli, açık renk gözlü, güneştle bronzlaşamayan kişiler (deri fototipi 1 olanlar ) ve deri fototipi 2-3 olanlar, daha büyük risk altındadır. Bunun yanında deri fototipi 4 ve 5 olan esmer bireylerde de nadiren gözlenebilir.” Genetik eğilimlerin de güneş lekelerinin oluşumunda etken.

Güneş lekelerini önlemek mümkün mü?
Vücudumuzda oluşacak yeni güneş lekelerinin önüne geçmek mümkün. Bunun için yapılması gereken en önemli önlem ise tabii ki güneşten korunmak. Kademeli olarak güneşte kalmalı, hiçbir zaman soyulacak, aşırı derecede kızaracak şekilde yanmamamız gerekiyor . Bronzluğun deri hasarı olarak olduğunu güneşe karşı dikkatli olmanın önemine uzmanlar her fırsatta dikkati çekiyor. “Deri fototipine göre , açık tenli bireyler 30 ve üstü, koyu tenli bireyler 15 ve üstü koruma faktörlü koruyucu ürünler, güneşe çıkmadan 20-30 dakika önce uygulamalıdır. Ayrıca olabildiğince 11.00-15.00 saatleri arasında güneşte kalınmamalıdır.”

Güneş lekelerinin vücuda herhangi bir zararı var mı? 
Güneş lekelerinin kötü huylu hale dönüşmesi riskinin çok az , Ancak güneşin ciltte yaraddığı hasarın belirtisi olarak çok önemli “Güneş hasarlı deride erken yaşlanma ve bazı deri kanseri riskini artırmaktadır. Bu düşünüldüğünde, güneşten korunmasının önemi anlaşılabilir”.

Güneş lekelerini tedavi etmek mümkün müdür? 
Eğer güneş lekeleri estetik bir problem oluşturuyorsa tedavinin planlanabiliyor. Güneş lekelerinin tedavisinde, tıbbi ve kozmetik renk açıcı preparatlar, yüzeyel peeling (deriyi soyma işlemleri), lazer tedavileri, IPL ve krioterapi (soğuk uygulaması, dondurma tedavisi)  diğer seçenekler arasında.. Ancak güneşten korunmanın esas olduğunu hiçbir zaman unutmamak gerekiyor.