MERSİN BİTKİSİ ANTİKANSEROJEN AKTİVİTESİ

Mersin bitkisinin en belirgin özelliklerinden
birisinin antikanserojen aktivite olmasına rağmen
gerek folklorik tıpta gerekse laboratuvar çalışmalarında
üzerinde fazlaca durulmayan bir konu olması,
mersin bitkisinin hem halk tarafından hem
de bilim çevrelerinde fazla tanınmadığının açık
bir göstergesidir.
Bilindiği gibi günümüzde kullandığımız ilaçların
çoğu, genellikle doğal olarak bulunan prototip
maddelerin birtakım sentetik işlemlerle daha
uygun ve etkili hale getirilmesiyle elde edilmektedir.
Halen kullanılmakta olan sentetik işlemlerin
fonksiyonu bilindiğine göre yeni kemoterapötik
ajanların oluşturulmasında karşılaşılabilecek
en büyük sorun yeni prototip maddelerin bulunmasıdır.
Bu yeni prototip maddelerin de en
önemli kaynağı günümüzde 1.000.000'a yakın
türe sahip olan ve gün geçtikçe genişleyen bitkiler
alemidir.
Kanser ilaçlarındaki durum da bundan farklı
değildir ve yeni prototiplere şiddetle ihtiyaç vardır.
Bu yüzden mersin bitkisinin sahip olduğu
güçlü antikanserojen aktivite ile bu konuda yeni
bir ümit kaynağı olması muhtemeldir.
Bu konudaki çalışmalardan birinde, çeşitli
bitkilerin değişik ekstraktlarının AHH (Aril Hidrokarbon
Hidroksilaz) enzim aktivitesi ve 3HBenzo
(a) piren'in DNA'ya bağlanması üzerine
olan etkileri incelenmiş ve bu çalışmada mersin
bitkisine de yer verilmiştir. Deneyde yer alan 10
adet bitkinin distile su ile elde edilen ekstraktlarından
hiçbirisi etkili olamamıştır. Bunun yanında
organik solventlerle elde edilen ekstraktların
bir kısmı her iki aktiviteyi de belirli oranlarda inhibe
etmişlerdir. Mersin bitkisinin de butanolik
ekstraktı 2 mg'lık konsantrasyonda AHH aktivitesini
inhibe ederek saptanamayacak düzeye indirmiştir,
ayrıca 3H-B (a) P'nin inek timus
DNA' sına bağlanmasını da aynı dozlarda engellemiştir.
Bu çalışmada antikanserojen aktiviteye sahip
maddelerin suda çözünmediği ayrıca organik
solventlerle elde edilen ekstraktların etki güçlerinin
sırasıyla butanol, kloroform ve petrol eteri
ekstraktı şeklinde olduğu gözlenmiştir. Bu nbutanol'ün
diğer solventlerden daha polar olmasına
bağlı olabilir26.
Yine aynı araştırma gurubunca yapılan bir
başka araştırmada da mersin bitkisinin de içlerinde
olduğu 10 adet bitkinin etanolik ekstraktlarının
AHH enzim aktivitesine ve 3H-B (a) P'nin fare
karaciğer mikrozomal proteinine bağlanmasına
olan etkileri incelenmiştir. Bu çalışmada mersin
bitkisinin diğer bitkilerden daha yüksek bir aktiviteye
sahip olduğu gözlenmiştir.
Mersin bitkisinin bu etkisi muhtemelen bol
miktarda flavonoid içermesine bağlı olabilir. Bunun
yanında antikanserojen aktiviteye sahip başka
maddeler de bu olayda söz sahibi olabilir