KALICI SAÇ BOYALARI

KALICI SAÇ BOYALARI

Amerika Birleşik Devletlerinde saç boyama amacıyla harcanan paranın 3/4'ü kalıcı saç boyaları içindir. Kadınların erkeklere nazaran saç renklerini tümüyle değiştirme konusunda daha istekli olmaları nedeniyle, bu grup boyaların kadınlar arasındaki kullanımı daha fazladır. Kalıcı saç boyalarındaki renk oluşturacak maddeler saç kılının korteks kısmına kolaylıkla girerek büyük ve renkli moleküllere döner. Öyle ki bu büyük moleküller saçı, şampuanlama ile terk edemezler. Bunlar beyazlaşmış saçları istenen renge boyarken saçın doğal rengini de tümüyle değiştirebilirler. İlk bakışta saçların kalıcı olarak boyanması çok cazip gibi görünmektedir. Ancak 1 ay içinde saç yaklaşık 1 ile 2 cm arasında uzar ve saç diplerinde saçın doğal rengi belirgin hale gelir. Bu nedenle boyama işleminin, 4 ile 6 hafta içinde özellikle dipten uzayan saçlar için tekrarlanması gerekir.

Kalıcı saç boyaları boya önmaddesi olarak adlandırılan ve saç teli içinde H2O2 ile reaksiyona girerek renkli moleküllere dönen kimyasal yapıları içerirler. Boya ön maddeleri saça ilgisi çok olan ve alkali pH sayesinde şişmiş saç teline kolayca girebilen maddelerdir. Bunlar: p-fenilendiaminler, p-toluendiamin ve p-aminofenollerdir. Bu maddeler H202 varlığında oksitlenerek, benzokinon di-imin ve mono-imin1 leri oluştururlar. Oksitlenme işlemi sonunda oluşan bu moleküller resorsinol, 1 -naftol veya m-aminofenol gibi "coupler" olarak adlandırılan maddelerin varlığında indo boyalarına döner ve bu boyalar saı.dan siyaha kadar değişen geniş bir renk yelpazesi içinde saç rengini değiştirirler. Renk oluşum reaksiyonlarının oluşması için pH'nın 9 ile 9.5 arasında olması gerekir. Alkali pH aynı zamanda saç telinin şişerek moleküllerin saç teline girişini kolaylaştırır. Alkalr madde olarak amonyak veya alkanolaminler kullanılmaktadır. Alkali madde miktarı, kafa derisinde irritasyon oluşturduğu ve saç keıatinine zarar verdiği için, mümkün olduğu kadar az olmalıdır. H2Û2 kaynağı olarak üre peroksit veya perboratlar kullanılır. Formülasyondaki H2O2 miktarı çok önemlidir. Oksidan karışım ıçirıde % 9' a kadar varan oranda hidrojen peroksit bulunur. H202 'in bir kısmı melanınin renginin açılmasında, bir kısmi ise renk oluşum reaksiyonunda kulanılır. Doğal saç rengine yakın tonlarda yapılan boyama esnasında H2O2' in ve ön boya maddelerinin konsantrasyonları öyle ayarlanmıştır ki saç renginin çok fazla açılması söz konusu değildir.

Fazla H2O2 varlığında, saç teli içinde oluşmuş olan indo boyaları değişime uğrayarak boyanın renk şiddetinde azalmaya neden olabilirler. Bu durumda istenen renk, ancak bir ikinci boyama ile elde edilmektedir. Bu sorun genellikle, hidrojen peroksit miktarının berbeı' tarafından ayarlandığı uygulamalarda görülür. Peroksit çözeltisi alkali ortamda çok aktif olmasına rağmen, stabilitesinin sağlanabilmesi için asit pH' da (pH 3-4) hazırlanır. Kullanımdan hemen önce, bazik özellikteki karışım ile karıştırılarak pH' nın 10 civarına çıkması sağlanır. Peroksit çözeltisi, viskozluğu ayarlayan bir maddeyi de içermektedir.

Saç teli içinde oluşan renkli ve büyük moleküllü yapılar saç telinden dışarı çıkamazlar. Saçın dışın da aynı reaksiyonla renkli moleküllerin oluşmasına rağmen, bunların saç teli içine girememeleri nedeni ile pratik bir anlamları yoktur. Zaten daha sonra yıkanarak saçtan uzaklaştırılırlar. Uygun boya ön maddelerinin uygun oranlarda seçimi ile istenen renk elde edilebilir. Ayrıca H202 boya ön maddesi oranının ayarlanması ile, saçın renginin açık yada koyu olması veya değişmemesi sağlanır.

Kalıcı saç boyaları evde kullanılmak üzere değişik tiplerde hazırlanmışlardır. Şampuan şeklinde hazırlanmış olanlar en çok tercih edilenleridir. Bunlar kuru saça uygulanırlar. Belirtilen süre sonunda saçtan uzaklaştırılır ve derhal saç bakım kremi uygulanır. Evdeki uygulamalarda en fazla doğal saç renginin 3 ton koyusu veya 3 ton açığı elde edilebilir. Boyama işlemi sonunda beyazlaşmış saçların tümü boyanır.

Kalıcı saç boyaları boya seti şeklinde satılmaktadırlar. Birinci kabda alkali pH'daki deterjan çözeltisi içinde boya ön maddesi ve coupler bulunur. Diğer kabda ise "Developer" olarak bilinen stabilize edilmiş asidik H2O2 çözeltisi bulunur. Bu iki şişenin içeriği kullanımdan hemen önce karıştırılarak saça uygulanır. Boya ön maddesi, coupler ve H202 derhal saç teli içine penetre olur ve burada yeni bir renk molekülü meydana gelir

Formülasyon içindeki deterjan, saça uygulanmış boya karışımının saçtan kolayca uzaklaşmasını ayrıca uygulama sırasında karışımın saçların tümüne homojen olarak yayılmasını sağlar. Renk oluşturacak çoğu maddenin sudaki çözünürlüğünün yeterli olmaması nedeniyle, glikol ve alkol yapısındaki maddeler çözücü olarak formülasyona ilave edilir. Formülasyondaki boya Ön maddeleri oksitlenmeye karşı çok hassastır. Dolayısıyla gerek üretim gerekse bekleme aşamasında moleküllerin oksitlenmesini engellemek için mutlaka anüoksidan maddenin kullanılması gerekir. Bu amaçla genellikle sodyum sülfit kullanılır ve üretim azot gazı altında yapılır. Üretim sırasında karışıma metal tuzlarının bulaşması kesinlikle önlenmelidir. Metal tuzları bulaşmış boya karışımının oksidan karışım ile karıştırılıp saça uygulanması sırasında ısı açığa çıkar ve saçlar yanabilir. Düşük düzeydeki metal iyonu bulaşmasının etkileri, genellikle EDTA' nın kullanımı ile engellenir.

Büyük bulaşmaların önlenebilmesi için kullanılan tüm ham maddelerin kalitelerinin istenen sınırlar içinde olmc zorunluluğu vardır. Bu durumda üretimin de paslanmaz çelik kazanlarda yapılması gereklidir. Sonuç olarak iyi imalat tekniklerine uyulması gerekir.

Kalıcı saç boyaları hem evde hem de berberlerde kolaylıkla uygulanabilen boyalardır. Ancak doğal saç renginden çok açık bir renk isteniyorsa profesyonel yardıma ihtiyaç vardır. Berberde yaptırılan kalıcı saç boyama işleminde ya tek aşamalı boyama yöntemi ya da iki aşamalı boyama işlemi kullanılır. Saçın daha koyu renge boyanması için birinci yöntem, saçın daha açık bir renge boyanması için ise iki aşamalı yöntem kullanılmaktadır.

Tek aşamalı yöntem:
Bu yöntemde saçlar boyanmadan önce saç kremi veya doldurucu bir madde ile muamele edilir. Böylece saçın daha önceden boyanmış kısımlarının saç diplerinden daha hızlı boyayı emmesi ve saç diplerinden daha koyu olması engellenmiş olur. Ancak saçlar fazla oranda harap olmuş ;se doldurucu maddelerin bu sorunu çözemediği görülmüştür. Bu nedenle genellikle önerilen, boya karışımının öncelikle saç diplerine uygulanması ve belli bir süre beklendikten sonra saçın geri kalanının boya ile muamele edilmesidir. Bu gün evlerde kullanılmak üzere piyasada satılan kalıcı saç boyaları tek aşamalı yöntem kullanılarak uygulanmaktadır.

İki aşamalı yöntem:
İki aşamalı yöntem, önce var olan saç renginin açılması ve bunu takiben islenen renkte saçın tekrar renklendirilmesi aşamalarını içerir. Bu yöntem genellikle doğal saç renginden daha açık bir renk istendiği zaman uygulanır.

Binlerce yıldan beri kadınlar için sarı saçlar herzaman ilgi çekici olmuştur. Kumroi bir saçın sarı renge dönüştürülmesi veya açık kahve rengi saçın açık kumral renge dönüştürülmesi, kalıcı saç boyama setindeki H2O2 yeterli olduğu için, tek aşamalı yöntem kullanılarak yapılabilmektedir. Buna karşılık koyu renkli bir saçın sarı renge dönüşümünü sağlamak için ise H202 tek başına melanin pigmentlerinin tümünün rengini açmaya yeterli olmamaktadır. Mesela siych renkli bir saçın san renge dönüştürülmesi sırasında, sadece H202 çözeltisi kullanıldığında, saç en fazla kırmızımsı kahve rengine dönüşmektedir. Bunun nedeni, saç telindeki eumelanin pigmentlerinin H202 varlığında, pheomelanin pigmentlerine nazaran daha kolay renklerini kaybetmesi ve saçta sarı / kızıl rengi oluşturan pigmentlerin renginin tümüyle giderilememesidir.
iki aşamalı yöntemin en önemli kısmı saç renginin giderilmesidir.

Saç renginin açılması ve giderilmesi:

Saçın doğal renginin açılması; melaninin renginin kısmen, saçın renginin giderilmesi ise melaninin renginin tümüyle giderilmesi ile sağlanabilir. Bu olay sırasında melanin granülleri dağılır ve çözülür. Çözülme cşamasında pigmentleri birarada tutan bağların parçalandığı ve daha sonra pigmentlerin polimerik yapısında da parçalanmaların oluştuğu belirtilmektedir.

Saçların rengini açmak için kuîanılan en basit çözelti, asidik pH' da hazırlanmış H2O2 çözeltisidir. Bu çözelti, saçlara püskürtül meşinden birkaç saat sonra etkisini göstermektedir. Bu yöntem genellikle deniz kenarında güneşlenirken gençlerin uyguladığı bir yöntemdir. Ancak daha ciddi boyutlarda saçların rengi açılmak isteniyorsa muhakkak iki aşamalı kalıcı saç boyama tekniğinin kullanılması gerekir. Bu teknikle beyaz veya beyaza cok yakın tonda sarı bir renk elde edilebilir. Bu tonların elde edilebilmesi için sadece peroksit çözeltisi yeterli olmamaktadır. Bunun için kuvvetli oksidan olan amonyum persülfat veya potasyum persülfat gibi "Booster" adı verilen maddeler kullanılır. Bunlar toz halinde peroksit çözeltisine ilave edilirler. Pasta haline dönen bu karışım daha sonra saça uygulanır. Bu karışımla koyu renkli bir saçın renginin platin rengine döndürülmesi 1 - 2 saati almaktadır. Bu süre içinde, bu karışım saçın dokusuna önemli derecede zarar vererek saçın tümüyle matlaşmasına neden olmaktadır. Bu nedenle çoğu profesyonel uygulayıcı bu karışımın uygulanmasından sonra saçlara "Toner" adı verilen seyreltik boya çözeltisi uygulayarak peroksit sarısı denen tonu elde ederler.

Saç renginin giderilmesinde, işlemin melanin ile H2O2 arasında gerçekleştiği kesin olarak bilinmektedir. Ancak saç keratininin de bundan etkilendiği saptanmıştır. Bu işlem sonunda herbir saç telinin % 2 ile 3 oranında kütlesini kaybettiği gösterilmiştir. Buradaki hasarın, saç keratini yapısındaki sistinin oksitlenerek disülfit bağlarının %15 ile 25 kadarının kaybolması ve saçın mekanik dayanıklılığının azalması şeklinde olduğu bildirilmiştir. Bu oran yapılan işlemin zorluğuna bağlı olarak % 45' e kadar çıkabilmektedir. Bu ise saç kırılmasının kolaylaşması demektir.

Özellikle saçın ıslak olması, durumun ciddiyetini daha da arttırmaktadır. Bu nedenle işlem sırasında saçların mümkün olduğu kadar az ellenmesi gerekir. Rengi giderilmiş saç, gözenekli bir hale geldiği için uygulanan her karışım, saça kolayca penetre olabilir. Bu nedenle rengi giderilmiş saç istenen renge kolayca boyanır.

Saçta oluşan bu hasarı giderebilmek için "conditioner" denen saç bakımını yapan ürünlerin kullanılması önerilmektedir. Belki ileride sadece saçın melaninine etkili olacak seçici özellikteki renk açıcıların kullanımı ile bu sorun ortadan kaldırılacaktır. Özellikle saçın renginin giderilmesi işleminden önce, sebumun kafa derisini irritasyon yapan maddelere karşı koruması nedeniyle, saçların yıkanmaması gerekir. Şarnpuanlama, işlemin tamamlanmasından sonra deterjan etkisi az ve asidik özellikte olan bir şampuan ile yapılmalıdır.

Saçın renginin giderilmesi sırasında kafa derisine yakın olan bölgede saçların daha kolay ve önce beyazlaştığı, bunun nedeninin de kafa derisinden yayılan sıcaklık olduğu bildirilmiştir. Bu nedenle renk açıcı karışımın önce saç uçlarına daha sonra saç diplerine uygulanması gerekir. Kalıcı saç boyaları saçın yapısına zarar veren boyalardır. Saçın kalıcı boya sistemleri ile boyanmasında renkler, siyah, kahverengi, kırmızı, kırmızı - altın, altın, sarı, açık sarı olmak üzere 7 sınıfa ayrılmıştır. Bu durumda saç ne kadar koyu renkli ve hedef renk ne kadar ondan uzak ise, saçın hasar görme olasılığı o kadar fazladır. Kalıcı saç boyaları ile saçın boyanmasına karar verildiğinde bazı noktaların akılda tutulmasında yarar vardır:

1. Eğer saça hem kalıcı şekil verilip hemde kalıcı saç boyası ile boyama işlemi uygulanacak ise, saça ilk önce şekil verilmeli sonra boyanmalıdır. Bu iki işlem arasında 10 gün olmalıdır.

2. Saçın renginin açılması işleminin, saçın renginin daha koyu hale getirmek amacıyla boyanması işleminden daha çok zarar verdiği bilinmelidir.

3. Her boyama işlemi saçı gittikçe harap eder. Bu nedenle boyama aralıklarının mümkün olduğunca geniş olması gerekir. Boyama sırasında da sadece dipten doğal rengi ile gelen saçın boyanması, daha önceden boyanmış sacın bo - yanmamasına dikkat edilmelidir.

Saça daha az hasar verecek formülasyonlar da vardır. Bunlar daha düşük pH' da hazırlandıkları için oluşturdukları rengin şiddeti az olur. Koyu renk oluşturan kalıcı saç boyalarının neden olduğu bir sorun da saçın sertleşmesidir. iki aşamalı yöntemin, saçları kalıcı olarak boyamada hasar verici yöntem olduğu şüphe götürmeyen bir gerçektir. Saç bakım kremleri bu yöntemle zarar görmüş saçlar üzerinde çok az iyileştirici etki oluştururlar. Boyanın sık sık uygulanmaması ise yapılacak en akıllıca iştir. Dipten uzayan saçların renginin boyalı kısımla arasındaki renk ayrılığını giderebilmek için ise yarı kalıcı saç boyaları tercih edilmelidir.

İki aşamalı yöntem, doğal saç rengi koyu olan ve saçlarının % 60' ından fazlası beyazlaşmış kişiler için uygun sonuçlar vermektedir. Bu durumda olan kişiler, saçlarının rengini ya doğal saç rengine çok yakın bir renge boyamak veya beyazlaşmadan kalan saçların rengini açmak gibi bir ikilem içinde kalabilirler. Bu kişisel bir seçim olmakla beraber hangi yol seçilirse seçilsin kalıcı saç boyalarının kullanılması gerekecektir. Saçların doğal saç rengine yakın bir renkte boyanmasına karar verilire, yaşın ilerlemesi ile saç teli sayısında azalma olacağı ve kafa derisinin kendi saç rengi olsa bile, koyu renk saçlarla tezat oluşturacağı unutulmamalıdır.

Ayrıca saçlar uzadıkça dipten gelen saçların renginin de beyaz olması daha da dikkat çekici olacaktır. Bu nedenle bu durumdaki kişilerin saçlarının rengini bulundukları renk tonundan iki ton açığına boyatmaları, saç rengi ile kafa derisi arasındaki renk farklılığını ve büyüyen saçlar ile boyanmış saçlar arasındaki renk farklılığını en alt düzeyde tutacaktır.

Bu boyaların hernekadar kalıcı olduğu söylense de elde edilen rengin zaman içinde solacağı bilinmelidir. Bunun nedeni saç teli içinde oluşan indo boyalarının zamanla kimyasal değişime uğramasıdır. Sonuçta bu boyalar kırmızımsı sarı bir renge dönerler. Bu durumda yarı kalıcı saç boyaları tekrar boyama işlemine kadar bu rengi örtmek amacıyla kullanılabilir.