Cilt Temizliğinde Kullanılan Ürünler
aşındırıcı preperatlar ve daha sık olarak sabular ve sindetlerdir.
Sabunlar ve sindetler: İnsanoğlunun su dışında kullandığı en eski temizleyici ‘sabundur.’
Sabunlar, yağ asitlerinin suda çözünebilen sodyum ve potasyum tuzlarıdır. Sabunlar anyonik
yüzey etken maddelerdir ve PH’sı alkalidir. Oysa derinin normal PH’sı asidikdir. Bu nedenle
sabunlar deride kuruluk, kızarıklık, yanma, kaşıntı gibi gözle görülür ve hissedilir etkilere yol
açarlar. Ayrıca alkali PH’da deride patolojik mikroorganizmaların kolonizasyonunda artış
olmaktadır. Sabun, yüzey etkin madde olarak köpük oluşturabilme ve dağıtıcı özelliğe,
emülsiyon oluşturabilme yeteneğine ve temizleyici özelliğe sahiptir. Sabunun sulu çözeltisi kir
ve deri arasında ara yüzeye tutunmasını azaltır ve emülsiyon oluşumu sonucunda kiri fiziksel
güçle uzaklaştırır. Sabunun yapısını temel olarak; bitkisel ve hayvansal yağlar, alkaliler,
yağlandırıcı ve köpük stabilize ediciler, antioksidanlar, kompleksleştirici maddeler,
deodorantlar, renk meddeleri, parfüm yağları ve özel bileşenler oluşturur. Farklı deri
tiplerinde kullanılmak üzere ve farklı amaçlara hizmet etmek amacıyla farklı sabun tipleri
kullanılmaktadır. Lanolin, lesitin, yağ alkolleri, yağ asitleri gibi yağlandırıcılar ilave edilerek
deriyi yıkama işlemi sırasında tekrar yağlandırmaları sağlanır. Kurutucu etkiyi önleyerek, deri
için olumlu etki yaratırlar. Sabuna özel bir görev sağlamak amacıyla çeşitli bileşenler katılabilir.
Tüm bu bileşenler kozmetik kurallara uygun olmalıdır. Yağlı ciltler için kullanılan sabunlar
mentol gibi uygun bir astrenjen, parfüm ile birlikte kil, yulaf gibi absorban materyallerin
kombinasyonlarını içerirlerken, kuru ciltler için kullanılan sabunlar daha geniş kapsamlıdırlar ve
yapılarında genellikle nemlendiriciler vardır. Nemlendirici olarak; sodyum lauril sülfat, kakao
yağı, lanolin, gliserin ve mineral yağ kullanılır. Derideki lekeleri ve ağır kirleri uzaklaştıran
aşındırıcı sabunlara bu amaçla sünger taşı, yulaf ezmesi, bitki ve kurutulmuş bitkiler gibi
maddeler ilave edilir. Sabunlara triklokarban ve triklosan gibi antibakteryel maddeler
eklenerek hem derinin temizlenmesi ve hemde bakteriyel florayı azaltmak amaçlanır. Bebek
sabunları ise daha az parfüm, ve daha fazla geri yağlandırıcı maddeler içerirler. Propilen
glikol, polietilen glikol, amfoterik ve anyonik yüzey etkin maddeler ilavesi ile şeffaf sabunlar,
hava enjeksiyonu ile yüzen sabunlar gibi tüketiciler için cezbedici ürünler elde edilmiş olur.
Sabunların alkali olmaları ve yapılarındaki yağ asitlerinin deri üzerinde irritasyona yol
açabilmektedirler. Bu nedenle bunların yerine yüzey etkin maddeler kullanılarak daha az
irritan etkiye sahip ‘ sindet’, veya sabunsuz sabun, deterjan bar gibi isimlerle sentetik deterjan
esaslı temizleyiciler elde edilmiştir. Bunlar, PH ayarlı, düşük tahriş gücüne sahip el, yüz ve vücut
temizleyici ürünlerdir.
Yağ içermeyen temizleyiciler: Bunlar su, gliserin, setil alkol, stearil alkol, sodyum loril sülfat ve
propilen glikol içeren yağsız likit ürünlerdir. Su ve sabun kullanmadan cilt temizliği yaparlar.
Kuru ve nemli deri yüzeyine uygulanırlar. Cilt yüzeyinde köpük oluşturmak ve köpükle kirin
uzaklaştırılması esasına dayanır. Arkasında ince bir film tabakası bırakırlar. Yüz kozmetiklerinin
temizlenmesinde, cildi duyarlı, hassas ve dermatite yatkın kişilerin yüz temizliğinde kullanılırlar.
Ayrıca güneş hasarı olan deride daha az tahrişe yol açtıklarından bu ciltlerde de
kullanılırlar.
Temizleyici kremler: Bunlar hem yüzü temizlemek ve hem de nemlendirmek için kullanılırlar. Bu
tür kremlere ‘cold krem’ denir. Bunlar kuru cilde sahip kişilerin kozmetik temizliğinde
kullanılırlar. Su, mineral yağı, vazelin ve mum içerirler.
Tonikler ve sıkılaştırıcılar: Bunlar deriyi sıkılaştırarak etki yapan ve yağın temizlenmesi için
kullanılan koku maddesi ve alkol içeren ürünlerdir. Genellikle sindet tipi sabunlarla yıkama
sonrası önerilirler. Sabunların ve yağların bıraktıkları film tabakasını ortadan kaldırırlar ve deride
ferahlatıcı bir etki bırakırlar. Yağlı, kuru ve normal ciltler için formüle edilmiş türleri mevcuttur.
Yağlı ciltler için formüle edilenlerin alkol içeriği fazladır. Eğer bu normal cilde uygulanırsa tüm
yağı sildiğinden daha sonraki sabunlama ve temizlemede cilde rahatsızlık verirler. Akneli
ciltlerde kullanılan tonikler içeriklerindeki mentol ve kamfor ile batma hissini azaltırlar. Kuru cilt
tonikleri alkolsüzdürler.
Eksfoliantlar: Peeling yaptırarak etki eden temizleyicilerdir. Stratum kornemun
deskuamasyonunu sağlayarak etki gösterirler. Salisilik asit eklenerek oluşturulan bu ürünler
esas olarak astrenjandırlar. Burada amaç, ölü hücreler denen deri yüzeyindeki hücrelerin
dökülmesi ve yeni derinin ortaya çıkması, derinin daha temiz görünmesi, tazelenmesi ve
incelmesidir. Derinin doğal olarak yenilenmesini sağlar. Aknede tedavide komedonların
temizlenmesinde kullanılırlar.
Abresif scrublar: Mekanik eksfoliantlardır. Eksfoliantlar gibi polietilen tanecikler, aliminyum oksit,
meyva çekirdekleri içieren kremlerdir. SK’un yenilenmesini sağlarlar. Böylece fazla sebumun
salınımını kontrol ederek deskuame derinin temizlenmesini sağlarlar. Çok sık kullanıldığında
epitel hasarı yapabilirler. Epidermabrazyon yöntemi polyester fiber gibi ıslak süngerler yolu ile
de fiziksel-mekanik eksfoliantlar kullanılırlar.
Temizlik maskeleri: Yüz temizliğinde kullanılan maskeler cildin sıkılaştırılması ve gözeneklerin
derinlemesine temizliğini sağlarlar. Balmumu, vinil ya da kauçuk bazlı, hidrokolloid ve killi olmak
üzere değişik maddelerle hazırlanırlar. Balmumu bazlı olanlar tranepidermal su kaybını
azalttıklarından kuru ciltlerde önerilirler. Kauçuk bazlı olanlar latex, vinil bazlı olanlar polvinil
alkol veya vinil asetat içerirler. Tüm cilt tiplerinde kullanılabilirler. Hidrokolloid maskeler, yüksek
moleküler ağırlıklı (yulaf) maddeler içerirler. Humektanlar eklenerek su kaybını engelleyip cildin
nemlenmesini ve sıkılaştırılmasına yardımcı olurlar. İçeriğinde bentonit, kaolin ve kil maskelere
‘pasta’ yada ‘killi’ maskeler adı verilir. Sıkılaştırıcı etkiyi arttırmak için mağnezyum silikat, çinko
oksit, salisilik asit ilave edilir. Bunlar yağlı ciltler için uygundurlar. Bu maskeler yüze elle
uygulanırlar, 10-30 dakika cilt yüzeyinde kaldıktan sonra, ya tabaka halinde soyularak yada su
ve sabunla yıkanarak çıkarılırlar.
Prof. Dr. Ayşen Karaduman(Anabilim Dalı Başkanı)
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DERMATOLOJİ ANABİLİM DALI
Yazı alıntıdır.
Etiketler: Cilt Bakımı, Güzellik, Prof. Dr. Ayşen Karaduman
0 Yorum:
Yorum Gönder
Kaydol: Kayıt Yorumları [Atom]
<< Ana Sayfa